Dit zijn de woorden

In Memoriam Marion Deenen
25 oktober 1969 – 20 januari 2018

Er zijn periodes in het leven, waarin zóveel gebeurt, dat navertellen schier onmogelijk lijkt, laat staan dat je de juiste woorden kunt vinden om uit te drukken wat je voelt. Dat éne moment, waarop iets gebeurt dat alles wat ooit vooraf ging in perspectief plaatst en een impact heeft die zoveel verder reikt dan je op dat moment kunt vermoeden.

Precies twee jaar geleden maakte ik zo’n periode mee. Marion was vermist. Haar broer Sander vertelde dat ze zaterdagavond voor het laatst was gezien, toen ze op de fiets vertrokken was vanuit een café in Arcen. Het was niets voor haar om zomaar van de radar te verdwijnen en iedereen in de appgroep die we in allerijl hadden opgezet maakte zich vreselijk zorgen. De politie had tijd nodig om haar telefoon- en bankgegevens uit te lezen, wij wilden echter niet langer wachten en besloten om de verschillende routes die Marion kon hebben afgelegd te volgen. Binnen een uur was haar tas gevonden en niet veel later werd Marion door duikers uit de Kasteelgracht in Arcen gehaald. Ze was met de fiets van de weg afgeraakt en verdronken. Ze was dood. Ik leek in een cocon van mist te zitten, waarin de boodschap dat ze overleden was niet doordrong.

Het werkelijke besef kwam die middag, toen ik haar huis binnen liep. Het was warm, het was koud, het was alles tegelijk. In de keuken stond een bordje met de restanten van het ontbijt dat ze die zaterdagochtend had gegeten. Een krabbel in het schrift, waar ze dagelijks een gedachte noteerde. De slaapkamer, doordrongen van haar tomeloze energie. In de badkamer lag een watje met make-up en de lippenstift die ze had gebruikt. Ik snuffelde er even aan, en liep de werkkamer in. Marion had een praktijk in zelfgenezing en zelfontwikkeling en hielp mensen de weg terug te vinden naar zichzelf. Flessen met olie, klappers over de cursussen die ze gaf, edelstenen en kristallen, de zachte handdoek op de massagetafel waar ze haar cliënten behandelde. Stille getuigen van een leven dat in één plons voorbij was. Dit had zij niet verwacht, toen ze zaterdag vertrok uit haar huis, dat ze nooit meer terug zou keren. Haar vader en broer waren radeloos van verdriet.

Door dit onverwachte overlijden kwam er heel wat op ons af. We lachten, we huilden, we deden alles tegelijk. Het leek alsof Marion ons hielp in het maken van de juiste keuzes rondom de uitvaart en iedereen droeg een steentje bij. Letterlijk, want we kozen allemaal een steen die mee zou gaan in de kist. Omdat Marion vijf dagen onder water had gelegen bleef de kist gesloten. Ik vond het een onvoorstelbare gedachte: zij, die zóveel aan anderen had gegeven, door te werken met de kracht van haar handen en haar ziel, kon toch niet ongezien van ons heengaan? Het is zwaar en ingrijpend, om iemand die je lief hebt dood te zien, toch leefde bij ons sterk de overtuiging dat we Marion wilden eren door haar op te baren. We bespraken dit met de uitvaartbegeleider en mochten de volgende dag naar het mortuarium komen.

Een dag later sprak de uitvaartbegeleider ons ernstig toe. Marion was net teruggebracht van pathologie en door het water was haar lichaam aangetast. Mijn maag begon te draaien, transpiratiedruppels liepen langs mijn ruggengraat, mijn handen trilden, en ik dacht:

‘Ik wil NU weg. Wie heeft het in godsnaam bedacht, om dit te doen?’
‘Oh ja, wij…’

Ik was bang, ik was dapper, ik was alles tegelijk. Vanonder mijn wimpers gluurde ik naar mijn drie vriendinnen die stilletjes naar de uitvaartbegeleider luisterden. Ik keek nogmaals naar ze en wist: met deze Sisterhood kan ik alles aan. We trapten de deur nog net niet open toen we naar binnen gingen. 

En daar lag ze dan. In een blauw pathologiehemd, op een uitlekbak, net als in de film. Maar dit was geen film, dit was de rauwe en zeer heftige werkelijkheid. Onze Marion. Voorzichtig liepen we op haar af, zetten de spullen neer en keken een poosje naar haar. Het was alsof ze in het midden van een cirkel lag, zonder einde en zonder begin, tussen tijd en werelden in. Even blikten we naar elkaar, en als vanzelf gingen we aan de slag om te doen wat wij vieren met elkaar hadden afgesproken: haar de mooiste versie van de dood geven die mogelijk was.

We staken kaarsen aan, legden stenen bij haar neer en de geur van etherische olie vulde de lucht. Als wachters vanuit de vier windrichtingen bewaakten we de cirkel waarin ze lag. Kloksgewijs masseerden we haar lichaam en gaven alle elementen van het leven mee in de dood: Aarde in het Noorden, Lucht in het Oosten, Vuur in het Zuiden en Water in het Westen. Het vijfde element, Ether, had haar losgemaakt van de verbinding met het leven hier. 

Er was een ongekende stilte en verbondenheid in de Sisterhood. Geen van ons had ooit iets dergelijks gedaan, het maakte een onbeschrijflijk diepe indruk. Nadat we Marion haar mooiste kleding hadden aangetrokken en opgemaakt, zag ze er zó prachtig uit, dat ze toch opgebaard werd. En dat was, in dit immens verdrietige proces, het grootste geschenk voor Pap en Sander: dat ze hun dochter en zus nog éénmaal konden zien.

Die middag was een tijdspanne die me verder weg bracht van wat ooit was, en waarin morgen niet leek te bestaan. Plotseling was het moment aangebroken om afscheid te nemen. Dat éne moment, waarop iets gebeurt dat alles wat ooit vooraf ging in perspectief plaatst en een impact heeft die zoveel verder reikt dan je op dat moment kunt vermoeden. 

Ik verboog de stilte, alsof ik daarmee de tijd kon keren. Ik hield mijn woorden binnen, alsof ze zeldzaam waren, net als zij. Ik keek naar haar, voor de laatste keer, door mijn tranen heen.

Dit zijn de woorden

Nu jij er niet meer bent
En ik hier zo heel stil bij je zit
Witte ademwolkjes over je heen laat dansen
Wat ben je nu verblindend licht

Nu jij er niet meer bent
En het laatste licht naar de horizon zakt
Oude beelden van lang geleden
Zie ik terug in de nacht

Nu jij er niet meer bent
In de Eeuwigheid tot rust gekomen
En dan neemt een morgen ver in mij
Me stilletjes bij de hand

En samen stoppen we de nacht onder