Kleurenblind

Vrouwen zijn in het algemeen op heel veel vlakken beter dan mannen. Andersom ook, trouwens. Maar als we het hebben over kleuren onderscheiden, delft ongeveer 10% van de mannen toch echt het onderspit. Tenminste in het uit elkaar houden van groene en rode kleuren.

Even een online testje.
Je mag er lang naar kijken, maar meestal zie je het meteen. Welk getal zie je in de figuur hieronder?

En? Iets ontdekt? Grote kans dat als je het niet ziet je man bent of bovengemiddeld mannelijke trekken hebt. Als je het getal niet herkent dan is deze blog echt wel interessant voor je. Anders ook hoor!

Misschien weet je nog wel van de middelbare school dat we drie soorten kegeltjes hebben op ons netvlies: blauwe, groene en rode. Op preciezer te zijn, de receptoren in je netvlies die gevoelig zijn voor korte golflengten (S van short), de golflengten in het midden van het spectrum (M van middle) en de iets langere golflengten (L van long).

Elk van deze receptoren, je hebt er miljoenen, is dus gevoelig voor een deel van het kleurenspectrum. Als je naar de blauwe lucht kijkt worden je S-kegeltjes flink getriggerd en de M- en L-kegeltjes nauwelijks. De blauwe lucht weerkaatst veel korte golflengte, de linkerkant van de grafiek. Als je door het groene bos loopt dan worden met name de M- en L-kegeltjes wakker gemaakt. De M-kegeltjes wellicht iets meer dan de L-kegeltjes. En als je naar een kistje rode tomaten kijkt worden juist weer de L-kegeltjes getriggerd, de M-kegeltjes iets minder en de S-kegeltjes niet.  

Je ziet ook dat wij mensen nauwelijks ultraviolette en infrarode kleuren kunnen waarnemen. De curven aan de linker- en rechterkant van de grafiek zijn daar nagenoeg nul, dus ongevoelig. Wat ook opvalt aan de drie lijnen is dat de groene (M) en de rode (L) bijna op elkaar liggen. 

Daar wil ik het even over hebben want er is een evolutionaire verklaring voor!

Vroeger waren mannen vaak ver weg om te jagen op wild, zodat ze de groep van vlees konden voorzien. Vrouwen waren juist meer bezig in en rond het basiskamp en zochten in de directe omgeving naar voedsel. Dat waren vaak bessen die rondom het dorp groeiden. Het was zaak om de rijpe rode bessen te vinden en te plukken, die waren namelijk het allerlekkerst en gaven ook de meeste voedingstoffen.

Het was dus heel belangrijk voor vrouwen om het onderscheid tussen de groene bladeren en de rode bessen te ontdekken. Daarmee is het aannemelijk dat met name bij vrouwen sommige M-kegeltjes begonnen te veranderen in L-kegeltjes. Dat bleek goed uit te pakken, en er ontstond dus een derde receptor. Hoe meer verschillend die was, hoe beter vrouwen de rijpe rode bessen konden herkennen. Bij mannen was die noodzaak niet zo groot, dus ontwikkelden zij dat verschil veel minder. Vandaar dat deze vorm van kleurenblindheid bij mannen veel meer voorkomt dan bij vrouwen.

Links zie je wat iemand ziet wanneer de groene (M-kegeltjes) en rode (L-kegeltjes) gevoeligheid gelijk is. Rechts zie je wat iemand ziet die deze vorm van kleurenblindheid niet heeft (maar dat zie je natuurlijk weer niet als je deze vorm van kleurenblindheid hébt). Best handig bij het boodschappen doen als je speciaal rode paprika’s nodig hebt voor een recept!

De vraag is of de evolutionair gezien vrij recente invoering van het verkeerslicht de reden is dat mannen meer ongelukken veroorzaken. Veel mannen zien namelijk niet wanneer het stoplicht op rood staat!

Het is daarom noodzaak dat het mannelijke deel van de bevolking ook onderscheid leert te maken tussen rood en groen. Wellicht ontwikkelt zich dat al een beetje. Met andere woorden, mannen en vrouwen groeien qua kleuren zien evolutionair naar elkaar toe. Da’s toch mooi. Colorimetrisch genderneutraal…

Antwoord op de test: 74