Ik weet niet of je zelf wel eens gevaren hebt? Op een zeilboot, in een kano of op een kleine cruiser? Je voelt je een vrije ondernemer, die wendbaar over de wateren vaart. Welke kant wil je op? Oké. Draai je roer om en hup, je ligt op je nieuwe koers. Bij een kano doe je dat met je peddel. Wil je iets langzamer? Ook goed. Hup. Peddels allebei diep dwars in het water, of het roer. Daar ga je. Heerlijk die vrijheid.

Gaat de helmstok naar rechts dan rem je af en ga je meteen naar links, steek je je rechter peddel dwars aan stuurboord in het water dan vertraag je en draai je meteen naar rechts. In je motorbootje draai je gewoon aan het stuurwiel en je boot wendt zich vrijwel meteen. 

Die wendbaarheid is afhankelijk van het dwarse oppervlakte onder water. Hoe groter je roerblad of hoe groter je peddel, hoe wendbaarder. Hoe dwarser, hoe sneller je afremt. Dat voel je intuïtief ook wel aan. Eigenlijk heel logisch. 

Maar… ook het gewicht van je boot speelt een rol. Als je zeilt in een klein bootje kun je echt flitsend alle kanten op. Dat geldt helemaal in je lichte kunststof kano. Je manoeuvreert feilloos tussen alles door en je doet wat je wilt. Niets houdt je tegen.

De bocht nemen hangt heel erg af van de mogelijke vertraging die je kunt realiseren; grotendeels van de massa en de remkracht van je roerblad of peddel. Deze formule ligt hieraan ten grondslag:op stoom formulewaarbij a de vertraging is, F de remkracht en m de massa in kilo’s.

Als a groot is dan vertraagt de boot gemakkelijk, zoals bij onze zeilboot, motorbootje of kano. Bij een grote vertraging ben je ook wendbaar en kun je snel de bocht om. In werkelijkheid zijn er nog veel meer variabelen die een rol spelen, zoals rompvorm, block coëfficiënt, huidwrijving, etcetera, maar dat gaat voor ons nu te ver.

Deze vereenvoudigde formule geldt ook voor mammoettankers, rijnaken en grote vrachtschepen. Of voor de stoomboot van Sinterklaas, vol met pakjes. Ook zij hebben een roer waarmee ze afremmen en de bocht nemen. Eventueel geholpen door de motor in de achteruit te zetten. Er is echter één groot verschil. Hun massa is ongelooflijk veel groter dan die van een polyester zeilbootje. Kijk je naar hun roer of de schoepen dan zijn die natuurlijk wel groter, maar helemaal niet zo heel veel.

Op stoom

Op stoom…

Wat betekent dit nu? Naar verhouding is het oppervlakte van het roer en de schoepen eigenlijk veel te klein. Als we de formule erbij halen zien we dat de remkracht ten opzichte van de massa nogal minimaal is, en dus de vertraging van de zware tanker veel kleiner is. Bij een mammoettanker kan de remweg soms zelfs tientallen kilometers lang zijn! Ze stomen gewoon door en kunnen de bocht nauwelijks nemen.

Hetzelfde geldt voor organisaties. Daar is de zzp’er de kanovaarder en zijn multinationals de mammoettankers.

Een zzp’er manoeuvreert feilloos en snel tussen alles door. Verandert het doel van de kanovaarder, dan is de boel snel aangepast. De massa van de zzp’er is klein, dus hup, daar verandert de koers. Bij de tanker beslist de kapitein (lees CEO), maar de massa van de multinational is groot. Heel groot. De vertraging is dus klein, tenzij het roerblad (beslissingskracht van de CEO) héél groot zou zijn. Om nog maar te zwijgen over hoe lang het duurt voordat de stuurman (lees medewerkers) de bocht inzet. Daar gaat ook nog eens tijd overheen. In de praktijk is het roerblad van grote organisaties vaak klein. Kortom, wil iedereen al een andere kant op, dan kost het nog vele kilometers voordat ze echt gedraaid zijn.

Eerlijk is eerlijk. Als de tanker er eindelijk is, wordt er ook meteen een enorme lading aangemeerd. Anders dan de kanovaarder die slechts zijn plunjezak of afsluitbare ton uitlaadt.

De multinational is wel gebaat bij een rechtlijnige koers zonder veel veranderingen en scherpe bochten. Kleine onderneminkjes daarentegen zijn goed in het uitvogelen van nieuwe mogelijkheden waarbij de koers op basis van voortschrijdend inzicht elke dag anders kan zijn. Als het eenmaal duidelijk is wat nodig is en de kanalen gegraven zijn, laat die mammoetorganisaties dan maar varen. Maar hopelijk zijn de routes kaarsrecht rechtdoor en verandert er onderweg niet teveel, anders…

Dit wil ik delen!

AUTEUR

Rom van Strijp (1959) is werkzaam als international learning consultant bij Océ. Hij studeerde Electrotechniek aan de TU Delft. Woont sinds 1984 in Venlo. Hij is al 25 jaar vrijwilliger bij het Zomerparkfeest, waarvan negen jaar als voorzitter. In zijn vrije tijd is hij cultureel betrokken in de stad Venlo, speelt hij zaalvoetbal en saxofoon in een bandje.

Reageren