Aevel steit op ’t woord plat gèn stripke, maar geej snap det dit auk neet letterlik genaome hoof te waere. Vanaaf d’n titel van dit stökske laes geej in ‘t Venloos plat. Ein taal die laef! Tenminste, zoeë zeen ik det. Ik praot plat, ik schriéf ’t en voedt mién döchterkes op op zién Venloos. Op mién werk praot ik plat en Tenièlspeule doon ik beej Silhouet op zién Venloos. En ik bin neet allein.

Met Vastelaovend zeen we, en huuëre we det ’t dialek heej in Venlo nog good gespraoke én gezònge wuuërt. Eine buut op ein zittingsaovend is in ’t plat en we huuëre met de dreej daag gelökkig weinig anders als Venlose leedjes. Maar auk boéte de vastelaovend zién weej good in ’t laevend halde van òs taal. Ein Venlose Revue is netuurlik op zién Venloos. Bandjes zinge op zién Venloos en miérdere tenièlvereiniginge speule in òs Mooders taal. En waorum?

Umdet in dién eige taal emoties mekkelikker oét te drökke zién. Dién zeel en geveul kòmme baeter tot zién rech. ’t Kump oét ’t hert. De geis veur de lol neet eine mop vertelle op zién Frans (det zoel ik neet ens kinne) of emus de leefde verklaore in ’t hoeëg Duits (det zoél mich aevel wal kinne lökke).

Veur vuuël Venlonaere is Venloos nog steeds òs eige taal. Gelökkig. Want d’r zién dialekte aan ’t verdwiéne. Euver de päöl verdwiéne Duitse dialekte. En auk in Helde spraeke de kinder steeds minder plat, zoeë is te laeze in tante Bet. Tiéje verandere, dialekte verdwiéne. Maar ’t Venloos neet (tenminste neet als ’t aan mich leet).

Tiéje verandere. Auk de Venlose spelling. Veldeke haet aangekòndig det ’t stripkes systeem op de schöp geit. Alhoewal ik gènne mop in ’t Frans kin vertelle heb ik in de Franse les wal opgelet wie ‘t euver stripkes ging. Ein stripke naor rechs (´) steit veur ein lange klank en ein stripke naor links (`) veur ein korte. Veur mich waas det erg duidelik, tot det ein aantal jaor geleeje ‘t Venloos waordebook op de mert kwaam. Als ik naor hoés ging meus ik inens naor hoès, wat in mién oére klink als ein (plaate)hoès of hoès(lake). Veur mién geveul stònde alle stripkes verkiérd um.

En dan schriéf Jocus op zién eige wiés de Träöt vol. Stripkes en hûdjes volges eur eige regels. Gewoeën kin dao auk gewoeën als gewoën geschreeve waere. En tiggeswaordigs kumps’se auk op facebook verschillende variante van òs Venloos dialek taege.

Òs Venloos dialek. Venloos is van òs. Van òs allemaol. En mòtte we òs dan erg drök make euver ’t gebroék van die stripkes, hudjes en puntjes? Det weit ik neet. Persuuënik  straevel ik mich d’r gaer um, maar wal positief en ònderbouwd. Ein leuke discussie gaon ik neet oét de waeg. In alle waereldtale zién genòg gooje veurbeelde van ’t gebroék van alle meugelikke laesteikens en dao perbeer ik mich aan te halde. Soms op mién eigewiéze eige wiés.

En dan kin d’r wal ens gestraevelt waere. Idderein wet ’t baeter (ik auk) en nemus wet ’t ech (ik auk neet). Maar belangriéker is det we de taal bliéve gebroéke, in leedjes, buute, beuk, tenièl en versjes. En det weej òs kinder de taal van òs hert meigaeve, zoeë det auk zeej d’r cultureel riéker van kinne waere. En ’t is beweeze det kinder die thoés plat praote en op schoeël ABN döks mekkelikker vraemde tale liére.

Doot wie det geej dink det ’t good is, maar doot ’t op zién Venloos. De taal van dién hert.

Plat haet ein stripke veur!

Dit wil ik delen!

AUTEUR

Eric Sweijen (1972) is fotograaf en bedrijfsleider bij Hofleverancier Foto Kino Linders, waar hij ook les geeft in fotografie. In zijn vrije tijd speelt hij dialecttoneel bij Silhouet en zet zich daar behalve als acteur ook in als decorontwerper, vormgever en bestuurslid.

Reageren