’t Jaor is klamp 14 daag ald en in ’t niéjs is al waer genòg elend te zeen. Verwoestende bosbrande, staekpartiéje door jòngere, aanslage en vergeldingsaksies. ’t Liék verdölleme soms wal of de waereld naor de kloeëte gehòlpe wuuërt. ’t Meiste van dit niéjs is aevel neet van ’t niéje jaor maar de naosleip van ’t alde. Zoeë ouk ’t niéjs euver ’t veurwerk.

Veurwerk. Wat is ’t nòw? Tradisie of euverlas? Geldverkwisting of good veur de economie? Slech veur ’t miljeu of bevorderlik veur de feesvreugde? Soms help ’t um ein gooje meining te vorme door iets good te bekiéke en dan wat miér aafstand te neeme (wat beej veurwerk netuurlik zoeë-wie-zoeë al verstendig is).

Veurwerk; van hiél dichbeej is ‘t feitelik neet miér als buskroéd aangevöld met met aluminium, iézer, staol, zink en magnesium die same veur kleur, gloed en knal zörge. Staek de fik d’r in en d’r gebeurt neet miér als:

4KNO3+ 4C + S → 2K2CO3 + SO2 + 2CO2 + 2N2

De piepkleine molecule gaon ein reaksie aan en vorme niéje verbindinge; dao zuus’se niks van. Maar op de juuste afstand kin’se geneete van ein romeinse kers of hoeëg aan de hemel van ein prachtige veurpiél. Als’se pech haes waas ’t ein rotje en zag ’t neet miér als PAAF! met toétende oére als gevolg. Ach, wat mak ‘t oét. Met eine piép in de oére smake de ald-op-niéj bubbels ouk nog wal. Doot nog maar ein rundje!

Neeme we iets miér aafstand en kiéke we naor Venlo. Dao haet emus neet genaote van zién veurwerk umdet hae veur € 1900.- d’n boeët in ging beej ’t aafhaole van zién bestelling. De pliésie haet 123 meldinge van euverlas binne gekreege via sosjal-media, waornao 25 minderjäörige doorverweze kòste waere naor bureau HALT en vaerder 8 printe waorte oétgedeild. Boéte op straot hebbe vuuël minse aevel genaote van alles wat de luch in ging; getuuge zién de foto’s die op diezelfde sosjal-media de rònte gaon met alle gooje winse veur ’t niéje jaor; inclusief ein kat die haor schiét, de braodwòrs en ein proos met ein glaas bubbels. Doot nog maar ein rundje!

Maar als we dan nog wat miér aafstand neeme en naor gans Nederland kiéke zeen we det door die € 77.000.000,- aan veurwerk ouk veur € 15.000.000,- aan schaaj is veroorzaak. 1300 minse rakde gewònd (waer miér als ’t jaor d’r veur) en helaas zién d’r twiéj minse euverleeje als gevolg van veurwerk. Rotzooj bliéf daag op straot ligge in plaats van det ’t wuuërt opgeruump daor de veurwerkaafstaekers. ’t Haet de twiéjde kamer aan ’t dinke gezatte wie ze heej mei um mòtte gaon. Verbeeje! Nae, allein door professionals! Gans aafschaffe! Allein sierveurwerk! Slech veur d’n handel! Zwaordere straffe! Waer kinne politieke partiéje ’t volk wat gaon belaove wat veur eur good oétpak: moék d’n boék dan vritte good. Zet bubbels klaor veur de iérsvolgende verkeezinge. Gaef maar vas ein rundje!

Örges tösse de baan van Mars en Jupiter veranderde Zlork de koers van ziéne vleegende schòttel en vloog op aldjaorsnach toevallig lang òzze waereld. Euveral wao ’t duuster waas zoog hae leechflitse in alle meugelikke kleure, gevòlg daor eine diéke rouk de ’t land aan ’t zich ònttròk. ‘Waorum staeke de bewoeëners eur eige planeet in de fik?’ vroog hae aan ziéne boordkompjuter. ‘UmDeT-zE-ViErE-dEt-eUr-pLaNeEt-wAeR-EiN-rUnDjE-Um-eUr-StEr-hAeT-GeDrEIjD’, klonk ’t blikkerige antwaord. ‘Groeët geliék hebbe ze’ dach Zlork. ‘Det ze ’t maar good viére. Want met wie zeej met eur planeet umgaon kòs idder rundje wal ens ’t letste zién…’

Dit wil ik delen!

AUTEUR

Eric Sweijen (1972) is fotograaf en bedrijfsleider bij Hofleverancier Foto Kino Linders, waar hij ook les geeft in fotografie. In zijn vrije tijd speelt hij dialecttoneel bij Silhouet en zet zich daar behalve als acteur ook in als decorontwerper, vormgever en bestuurslid.

Reageren